Zarządzanie zrównoważonym rozwojem
Wanda Pazdan
25 wrz 2007
Moim zdaniem zarządzanie zrównoważonym rozwojem powinno mieć rangę najwyższą wśród strategicznych działań. Strategia zrównoważonego rozwoju to główna strategia, która powinna być zharmonizowana na różnych poziomiach zarządzania: Unii Europejskiej, kraju, władzy lokalnej, przedsiębiorstwa, instytucji, rodziny i każdego obywatela.
Istotnymi ogniwami realizacji strategi zrównoważonego rozwoju, oprócz władzy centralnej, lokalnej, przedsiębiorstw, instytucji są rodziny i każdy z nas. W łańcuchu zharmonizowanych strategicznych działań służących lepszej jakości życia doczesnych i potomnych, służących przetrwaniu naszej Planety, ważną rolę odgrywa integralne podejście. Uświadomienie sobie duchowości jednostki i społeczeństw, powiązań między tym co materialne i duchowe, jest ważnym krokiem na drodze realizacji zrównoważonego rozwoju.
Dokument Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 roku w następujący sposób ujmuje cele i zakres działania:
„Opracowanie Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski, zwanej dalej Strategią, służyć powinno przede wszystkim stworzeniu warunków dla takiego stymulowania procesów rozwoju, aby w jak najmniejszym stopniu zagrażały one środowisku. Konieczne jest w związku z tym sukcesywne eliminowanie procesów i działań gospodarczych szkodliwych dla środowiska i zdrowia ludzi, promowanie sposobów gospodarowania „przyjaznych środowisku” oraz przyśpieszanie procesów przywracania środowiska do właściwego stanu, wszędzie tam, gdzie nastąpiło naruszenie równowagi przyrodniczej. Realizacja tych postulatów nie może jednak jednocześnie powodować niepożądanego zmniejszania tempa wzrostu gospodarczego, ani poszerzać marginesu ubóstwa, czyli pogłębiania lub powstawania nowych napięć społecznych i zagrożeń ekonomicznych. Aby integrować kierunki rozwoju gospodarczego, rozwoju społecznego i rozwoju ekologicznego Strategia Zrównoważonego Rozwoju Polski do 2025 roku określi korelacje i współzależności pomiędzy nimi oraz wyznaczy ich kierunki i ograniczenia. Strategia nie może przy tym zastąpić ani dublować ściśle specjalistycznych polityk, strategii i programów sektorowych, z ich własnym instrumentarium, aktorami i horyzontami czasowymi. Wyznacza ona natomiast kierunki i ramy dla rozwoju tych sektorów. Polityki sektorowe powinny zatem stanowić rozwinięcie i uszczegółowienie zasad, kierunków i celów określonych w Strategii.
Generalnym założeniem Strategii Rozwoju Zrównoważonego Polski jest utrzymanie obecnego, ok. 5% wzrostu gospodarczego, z wskazaniem, jako docelowego, około czterokrotnego zwiększenia efektywności wykorzystania surowców, paliw oraz zasobów przyrody w odniesieniu do jednostki produktu narodowego brutto.
Jednocześnie Strategia powinna uwzględniać potrzeby w zakresie:
| – | bezpieczeństwa terytorialnego i ekologicznego kraju, |
| – | utrzymania suwerenności Państwa, |
| – | zabezpieczenia zdrowotnego i socjalnego każdego obywatela, |
| – | przestrzegania praw i obowiązków wynikających z Konstytucji, |
| – | poszanowania i przestrzegania istniejącego porządku prawnego |
O opracowanie tego rodzaju dokumentu od dawna dopominają się środowiska naukowe, ekologiczne organizacje pozarządowe oraz te kręgi administracji centralnej i samorządowej, które świadome są zagrożeń różnorodnymi kryzysami i klęskami, jakie nieść może za sobą nieskoordynowany, intensywny rozwój gospodarczy, nie uwzględniający aspektów społecznych i ekologicznych.
Wobec konstytucyjnego obowiązku nadania rozwojowi kraju charakteru zrównoważonego, zadanie to spoczywa na administracji państwowej, władzach samorządowych, podmiotach gospodarczych oraz indywidualnych obywatelach. Gwarantami i naczelnymi inspektorami, jednak z funkcjami kreatywnymi, powinni pozostać, w imieniu społeczeństwa i Państwa, Parlament i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej.” koniec cytatu
Zgodnie z dokumentem Strategii Parlament i Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ma funkcję kreatywną, jest gwarantem i naczelnym inspektorem z funkcjami kreatywnymi w strategii zrównoważonego rozwoju na poziomie Polski.
Aktualna Strategia powstała w wyniku Rezolucji Sejmu Rzeczyposolitej Polskiej z dnia 2 marca 1999 roku.
Sekretariat Generalny DGI w czerwcu 2006 roku drukiem nr 10117/06 opubliował zaktualizowaną wersję EU Sustainable Development Strategy (EU SDS) . Patrząc na strukturę dokumentu i porównując go z Polską Strategią wydaje się, że i Polska Strategia wymaga aktualizacji i nadania jej rangi jednego z najważniejszych polskich dokumentów, z którego realizacji społeczeństwo powinno umieć rozliczyć Parlament i Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. Oznacza to, że konstrukcja i w niektórych partiach treść Strategii powinna ulec zmianie.
W Polsce, w praktyce, dokument Strategia Rozwoju Kraju SRK jest traktowany jako najważniejszy, główny dokument dotyczący rozwoju. Ten dokument jest niezbędny i bardzo ważny, gdyż jest jedną z istotnych podstaw do uzyskania funduszy unijnych. Jednakże dla nas wszystkich Polaków powinien być bardzo ważnym dokument Strategii Zrównoważonego Rozwoju Polski (dokument zharmonizowany z dokumentem EU SDS), dokument, który nie tylko służyłby jako odniesienie dla strategii, polityk, programów sektorowych, ale wyrażałby wizję i wolę rozwoju społeczności Polski. Treść tego dokumentu powinna być traktowana przez Prezydenta, Parlament i Premiera jako baza do zarządzania Polską.
W unijnym dokumencie SDS pojawia się, wśród kluczowych celów, obok słynnego podejścia tripple-bottom-line, cel międzynarodowej odpowiedzialności za wzmacnianie, obronę i ustanawianie nowych demokratycznych instytucji na Świecie, w oparciu o pokój, bezpieczeństwo i wolność.
